พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑                         

หมายเหตุ

             นอกจากกรณีตาม (๑) (๒) จะออกกฎกระทรวงมิให้ใช้พระราชบัญญัตินี้บังคับทั้งหมดหรือบางส่วนแก่นายจ้างประเภทใดประเภทหนึ่งก็ได้

-(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๔ โดยเพิ่มเติม (๓)) ขยายความคุ้มครองไปสู่ลูกจ้างที่ทำงานอยู่ในหน่วยงานของรัฐ และรัฐวิสาหกิจ ซึ่งมิใช่เป็นข้าราชการ หรือพนักงานรัฐวิสาหกิจโดยตรง ได้รับการคุ้มครองตามพระราชบัญญัตินี้ เช่นเดียวกับลูกจ้างเอกชนทั่วไป

               -หมายถึง อัตราค่าจ้างที่คณะกรรมการค่าจ้างกำหนดตามพระราชบัญญัตินี้

               -หมายถึง อัตราค่าจ้างที่คณะกรรมการค่าจ้างกำหนดตามพระราชบัญญัตินี้ และนายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างแรกเข้าขั้นต่ำไม่เกิน ๑ ปีนับแต่วันที่ลูกจ้างเข้าทำงาน”

    -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๕) นอกจากให้นายจ้างจ่ายค่าจ้างขั้นต่ำให้กับลูกจ้างที่เข้าทำงานใหม่ไม่ต่ำกว่าอัตราค่าจ้างขั้นต่ำที่กฎหมายกำหนดแล้ว และเมื่อลูกจ้างทำงานมากกว่า ๑ ปีก็ให้ได้มากกว่าอัตราค่าจ้างขั้นต่ำ เนื่องจากลูกจ้างได้มีทักษะฝีมือในการทำงานมากขึ้นก็ควรได้ค่าจ้างที่สูงขึ้นตามไปด้วย

                 -กรณีมีการเปลี่ยนแปลงนายจ้างเนื่องจากการโอน รับมรดกหรืออื่นใด หรือกรณีที่นายจ้างเป็นนิติบุคคล และโอน หรือควบกับนิติบุคคลใด ให้นายจ้างใหม่รับไปทั้งสิทธิและหน้าที่อันเกี่ยวกับลูกจ้างทุกประการ

              แต่เพิ่มเติมกรณีที่ลูกจ้างไม่ประสงค์จะเปลี่ยนแปลงนายจ้าง ให้นายจ้างเลิกจ้างลูกจ้างและจ่ายค่าชดเชยพิเศษให้แก่ลูกจ้างไม่น้อยกว่าอัตราค่าชดเชยที่ลูกจ้างพึงมีสิทธิได้รับตามมาตรา ๑๑๘

  -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ โดยเพิ่มเติมเป็นวรรคสอง ของมาตรา ๑๓) เพื่อให้ลูกจ้างมีสิทธิเพิ่มขึ้นในการที่จะเลือกและกำหนดในการที่จะไปเป็นลูกจ้างของบุคคลอื่นที่ไม่ใช่นายจ้างเดิม ซึ่งบทบัญญัติเดิมไม่ได้ให้สิทธิแก่ลูกจ้าง กำหนดให้เฉพาะนายจ้างปฏิบัติ เป็นการจำกัดสิทธิเสรีภาพของลูกจ้าง

                 -มีสิทธิลาได้ไม่น้อยกว่า ๖ วันทำงานต่อปี และให้นายจ้างจ่ายค่าจ้างให้แก่ลูกจ้างเท่ากับค่าจ้างในวันทำงานตลอดระยะเวลาที่ลา

 -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๓๔) เป็นการเพิ่มเติมให้มีความชัดเจนในการกำหนดสิทธิการลาเพื่อกิจธุระอันจำเป็น ซึ่งเดิมไม่ได้กำหนดไว้

          -ลูกจ้างซึ่งเป็นหญิงมีครรภ์มีสิทธิลาเพื่อคลอดบุตรครรภ์หนึ่งไม่เกิน ๙๐ วัน โดยให้นับรวมวันหยุดที่มีในระหว่างวันลาด้วย

             -ลูกจ้างซึ่งเป็นหญิงมีครรภ์มีสิทธิลาเพื่อตรวจรักษาสุขภาพก่อนคลอดบุตรและเพื่อคลอดบุตรครรภ์หนึ่งไม่เกิน ๙๐ วัน โดยให้นับรวมวันหยุดที่มีในระหว่างวันลาด้วย

   -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา๔๑)เพื่อให้ลูกจ้างได้ดูแลบุตรระหว่างอยู่ในครรภ์และหลังจากการคลอด

              -ให้จ่ายค่าจ้างให้แก่ลูกจ้างซึ่งเป็นหญิงในวันลาเพื่อคลอดบุตรเท่ากับค่าจ้างในวันทำงานตลอดระยะเวลาที่ลา แต่ไม่เกิน ๔๕ วัน

-(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๕๙) เพื่อให้ลูกจ้างซึ่งเป็นหญิงได้มีเวลาดูแลสุขภาพก่อนคลอดและหลังการคลอดบุตรอย่างเต็มที่ ไม่กระทบกับรายได้ในระหว่างเวลาดังกล่าว

 ๗.การหยุดกิจการชั่วคราวอันมิใช่เนื่องจากเหตุสุดวิสัย   -กรณีนายจ้างมีความจำเป็น จากเหตุที่สำคัญมีผลกระทบต่อการประกอบกิจการของนายจ้างจนทำให้นายจ้างไม่สามารถประกอบกิจการได้ตามปกติ ซึ่งมิใช่เหตุสุดวิสัยต้องหยุดกิจการทั้งหมดหรือบางส่วนเป็นการชั่วคราว  ให้นายจ้างจ่ายเงินให้แก่ลูกจ้างไม่น้อยกว่าร้อยละ ๗๕ ของค่าจ้างในวันทำงานที่ลูกจ้างได้รับก่อนนายจ้างหยุดกิจการตลอดระยะเวลาที่นายจ้างไม่ได้ให้ลูกจ้างทำงาน และให้นายจ้างแจ้งให้ลูกจ้างและพนักงานตรวจแรงงานทราบล่วงหน้าเป็นหนังสือก่อนวันเริ่มหยุดกิจการตาม ไม่น้อยกว่า ๓ วันทำการ

 ๗.การหยุดกิจการชั่วคราวอันมิใช่เนื่องจากเหตุสุดวิสัย -กรณีนายจ้างมีความจำเป็น จากเหตุที่สำคัญมีผลกระทบต่อการประกอบกิจการของนายจ้างจนทำให้นายจ้างไม่สามารถประกอบกิจการได้ตามปกติ ซึ่งมิใช่เหตุสุดวิสัยต้องหยุดกิจการทั้งหมดหรือบางส่วนเป็นการชั่วคราว ให้นายจ้างจ่ายเงินให้แก่ลูกจ้างไม่น้อยกว่า ค่าจ้างในวันทำงานที่ลูกจ้างได้รับก่อนนายจ้างหยุดกิจการตลอดระยะเวลาที่นายจ้างไม่ได้ให้ลูกจ้างทำงาน และให้นายจ้างแจ้งให้ลูกจ้างและพนักงานตรวจแรงงานทราบล่วงหน้าเป็นหนังสือก่อนวันเริ่มหยุดกิจการตามไม่น้อยกว่า ๕ วันทำการ”

 -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๗๕) เพื่อให้เหมาะสมต่อสภาวะทางเศรษฐกิจและการดำรงชีพในปัจจุบัน และแก้ให้นายจ้างแจ้งให้ลูกจ้างและพนักงานตรวจแรงงานทราบล่วงหน้าเป็นหนังสือก่อนวันเริ่มหยุดกิจการจากเดิม “ล่วงหน้าสามวัน” เพิ่มเป็น “ล่วงหน้าห้าวัน” ทำการเพื่อให้ลูกจ้างได้มีเวลาเตรียมความพร้อมก่อนที่จะมีการหยุดกิจการดังกล่าว

                -ให้นายจ้างซึ่งมีลูกจ้างรวมกันตั้งแต่ ๑๐ คนขึ้นไป จัดให้มีข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานเป็นภาษาไทย

               -ให้นายจ้างซึ่งมีลูกจ้างรวมกันตั้งแต่ ๑๐ คนขึ้นไป หรือ ลูกจ้างต่างด้าวอย่างน้อย ๑๐ คนขึ้นไป จัดให้มีข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานเป็นภาษาไทย และภาษาประจำชาติของลูกจ้างต่างด้าวนั้น

       -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา๑๐๘)เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมเข้าสู่เขตการค้าเสรีอาเซียนและการโยกย้ายแรงงานข้ามชาติในอนาคต

              (๓) ทำงานติดต่อกันครบ ๓ ปี แต่ไม่ครบ ๖ ปี จ่ายไม่น้อยกว่าค่าจ้างอัตราสุดท้าย ๑๘๐ วัน หรือไม่น้อยกว่าค่าจ้างของการทำงาน ๑๘๐ วันสุดท้าย

สำหรับลูกจ้างซึ่งได้รับค่าจ้างตามผลงานโดยคำนวณเป็นหน่วย

                (๕) ทำงานติดต่อกันครบ ๑๐ ปีขึ้นไป จ่ายไม่น้อยกว่าค่าจ้างอัตราสุดท้าย ๓๐๐ วัน หรือไม่น้อยกว่าค่าจ้างของการทำงาน ๓๐๐ วันสุดท้ายสำหรับลูกจ้างซึ่งได้รับค่าจ้างตามผลงานโดยคำนวณเป็นหน่วย

                 (๓) ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันครบสามปี แต่ไม่ครบหกปี จ่ายไม่น้อยกว่าค่าจ้างอัตราสุดท้าย ๓๖๐ วันหรือไม่น้อยกว่าค่าจ้างของการทำงาน ๓๖๐ วัน

สุดท้ายสำหรับลูกจ้างซึ่งได้รับค่าจ้างตามผลงาน โดยคำนวณเป็นหน่วย

                (๕) ทำงานติดต่อกันครบ ๑๐ ปีขึ้น จ่ายไม่น้อยกว่าค่าจ้างอัตราสุดท้าย ๖๐๐ วัน หรือไม่น้อยกว่าค่าจ้างของการทำงาน ๖๐๐ วันสุดท้ายสำหรับลูกจ้างซึ่งได้รับค่าจ้างตามผลงานโดยคำนวณเป็นหน่วย

 -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๑๑๘) โดยเพิ่มเติมอัตราค่าชดเชยตามมาตรา ๑๑๘ เพื่อให้มีความเหมาะสมกับสภาวะในปัจจุบันและอนาคตในการที่ลูกจ้างถูกเลิกจ้าง เนื่องจากค่าใช้จ่ายในการดำรงชีพได้เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง เมื่อลูกจ้างไม่ได้ทำงานต้องใช้เงินค่าชดเชยก้อนสุดท้ายในการดำรงชีพและเลี้ยงครอบครัวจนกว่าจะหางานใหม่ทำได้ ซึ่งเป็นภาระของลูกจ้างโดยตรง ซึ่งที่ผ่านมาลูกจ้างได้ประสบปัญหาเป็นอย่างมาก เพื่อลดปัญหาการเลิกจ้างเนื่องจากเมื่อค่าชดเชยสูงขึ้นการเลิกจ้างก็จะน้อยลงเนื่องจากนายจ้างต้องจ่ายเงินเพิ่มขึ้นต้องพิจารณาให้รอบคอบในการเลิกจ้างแต่ละครั้ง

     - (แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๑๑๙ (๒) และให้ยกเลิกมาตรา ๑๑๙ (๖) และมาตรา ๑๙๙ วรรคสอง) โดยเป็นการเพิ่มเติมบทบัญญัติในการเลิกจ้างที่นายจ้างไม่ต้องจ่าย

ค่าชดเชย ตาม (๒) เมื่อลูกจ้างจงใจทำให้นายจ้างได้รับความเสียหาย ตามบทบัญญัติดังกล่าวไม่ได้กำหนดชัดเจนว่าเสียหายเท่าไหร่ อย่างไร จึงได้เพิ่มเติมให้เกิดความเสียอย่างร้ายแรงจึงให้เลิกจ้างโดยไม่จ่ายค่าชดเชยได้ และยกเลิก (๖) ได้รับโทษจำคุกตามคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุกเนื่องจากบางกรณีไม่มีส่วนทำให้นายจ้างได้รับความเสียหาย จึงเป็นการตัดสิทธิลูกจ้าง ลูกจ้างควรได้รับค่าชดเชย

            -กรณีที่นายจ้างจะย้ายสถานประกอบไปตั้งที่อื่น และมีผลกระทบสำคัญต่อการดำรงชีวิตตามปกติของลูกจ้างหรือครอบครัว                      

              กรณีที่คณะกรรมการสวัสดิการแรงงานพิจารณาแล้วปรากฏว่า ลูกจ้างไม่มีสิทธิได้รับค่าชดเชยหรือค่าชดเชยพิเศษแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า ให้คณะกรรมการฯ มีคำสั่งเป็นหนังสือและแจ้งให้นายจ้างและลูกจ้างทราบ                 คำสั่งของคณะกรรมการฯ ให้เป็นที่สุด เว้นแต่นายจ้างหรือลูกจ้างจะอุทธรณ์คำสั่งต่อศาลภายใน ๓๐ วันนับแต่วันที่ได้ทราบคำสั่ง ในกรณีที่นายจ้างเป็นฝ่ายนำคดีไปสู่ศาลนายจ้างต้องวางหลักประกันต่อศาลตามจำนวนที่ต้องจ่ายตามคำสั่ง จึงจะฟ้องคดีได้

                  -กรณีที่นายจ้างย้ายสถานประกอบกิจการไปตั้งที่อื่น หรือย้ายลูกจ้างไปทำงาน ณ สถานที่อื่น อันมีผลกระทบสำคัญต่อการดำรงชีวิตตามปกติของลูกจ้างหรือครอบครัว                   ต้องแจ้งให้ลูกจ้างทราบล่วงหน้าไม่น้อยกว่า ๓๐ วันก่อนวันย้ายสถานประกอบกิจการ หรือย้ายลูกจ้างไปทำงาน ณ สถานที่อื่น ถ้าลูกจ้างไม่ประสงค์จะไปทำงานด้วย ให้ลูกจ้างมีสิทธิบอกเลิกสัญญาจ้างได้ภายใน ๓๐ วันนับแต่วันที่ได้รับแจ้งจากนายจ้างหรือวันที่นายจ้างย้ายสถานประกอบกิจการ หรือย้ายลูกจ้างไปทำงาน ณ สถานที่อื่น โดยลูกจ้างมีสิทธิได้รับค่าชดเชยพิเศษไม่น้อยกว่าอัตราค่าชดเชยที่ลูกจ้างมีสิทธิได้รับตามมาตรา ๑๑๘

                 -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา๑๒๐วรรคหนึ่ง)โดยแก้ไขเพิ่มเติมจากเดิมบัญญัติไว้เฉพาะกรณีนายจ้างย้ายสถานประกอบกิจการไปตั้งณสถานที่อื่นเท่านั้นได้ส่งผลกระทบต่อลูกจ้าง และสร้างปัญหาความขัดแย้งเกิดขึ้น จึงได้ขยายให้ควบคุมไปถึงกรณีนายจ้างย้ายลูกจ้างไปทำงาน ณ ที่ทำงานแห่งอื่น อันมีผลกระทบต่อการดำรงชีวิตอันปกติของลูกจ้างและครอบครัว เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนให้แก่ลูกจ้างที่ประสบปัญหาในการที่นายจ้างย้ายลูกจ้างไปทำงานที่ไกลจากที่พักอาศัยจากที่ทำงานเดิม

             -ให้มีกองทุนสงเคราะห์ลูกจ้างในกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นทุนสงเคราะห์ลูกจ้างในกรณีที่ลูกจ้างออกจากงาน หรือตาย หรือในกรณีอื่นตามที่กำหนดโดยคณะกรรมการกองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง

                   -ให้มีกองทุนสงเคราะห์ลูกจ้างในกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานมีวัตถุประสงค์ เพื่อเป็นทุนสงเคราะห์ลูกจ้างในกรณีที่ลูกจ้างออกจากงาน หรือตาย หรือเหตุภัยพิบัติ หรือในกรณีอื่น ตามที่กำหนดโดยคณะกรรมการกองทุนสงเคราะห์ลูกจ้าง

 -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๑๒๖) โดยเพิ่มเติมให้กองทุนสงค์เคราะห์ลูกจ้างได้ขยายความช่วยเหลือให้ครอบคลุมไปถึงกรณีที่ลูกจ้างออกจากงาน หรือตาย หรือเหตุภัยพิบัติ หรือในกรณีอื่นตามที่กำหนดโดยคณะกรรมการกองทุนสงค์เคราะห์ลูกจ้าง ซึ่งเพิ่มเติมให้กองทุนสงค์เคราะห์ลูกจ้างได้ให้ความช่วยเหลือบรรเทาความเดือดร้อนในกรณีเกิดเหตุภัยพิบัติขึ้น เนื่องจากทั้งนายจ้างและลูกจ้างได้ประสบความเดือดร้อนจึงควรได้รับความช่วยเหลือ

              (๒) มีหนังสือสอบถามหรือเรียกนายจ้าง ลูกจ้าง

            (๓) มีคำสั่งเป็นหนังสือให้นายจ้างหรือลูกจ้างปฏิบัติให้ถูกต้องตามพระราชบัญญัตินี้

                   และให้เพิ่มเติมหลักในการเข้าไปในสถานประกอบกิจการหรือสำนักงานของนายจ้าง และสถานที่ทำงานของลูกจ้างในเวลาทำการนั้น  พนักงานตรวจแรงงานมีหน้าที่ต้องแจ้งให้สหภาพแรงงาน คณะกรรมการลูกจ้าง คณะกรรมการสวัสดิการในสถานประกอบกิจการ หรือคณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมใน สถานประกอบการ มีส่วนร่วมตรวจสถานที่ทำงาน สภาพการจ้างและการทำงานของลูกจ้าง และนำเสนอข้อเท็จจริงต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย

           -(แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๑๓๙ โดยเพิ่มเติมเป็นวรรคที่สองใน (๑)) เพื่อเป็นการแก้ไขให้ผู้แทนลูกจ้างที่เป็นคณะกรรมการต่างๆ ในสถานประกอบการได้รับทราบและได้เสนอให้ข้อเท็จจริงที่ถูกต้องต่อพนักงานตรวจแรงงาน

                ในกรณีที่นายจ้างฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรา ๓๗ มาตรา ๓๘ มาตรา ๓๙ มาตรา ๓๙/๑ มาตรา ๔๒ มาตรา ๔๗ มาตรา ๔๘ มาตรา ๔๙ หรือมาตรา ๕๐ เป็นเหตุให้ลูกจ้างได้รับอันตรายแก่กายหรือจิตใจ หรือถึงแก่ความตาย ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

            -และเพิ่มโทษ มากขึ้นเป็น “จำคุกไม่เกิน ๑ ปี หรือปรับไม่เกิน ๒๐๐,๐๐๐ บาท หรือทั้งจำ ทั้งปรับ”

“จำคุกไม่เกิน ๑ ปี ปรับไม่เกิน ๒๐๐,๐๐๐ บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”

            -ผู้ประกอบกิจการที่ไม่ปฏิบัติตามมาตรา ๑๑/๑ ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน ๑๐๐,๐๐๐” แสนบาท

               -ผู้ประกอบกิจการที่ไม่ปฏิบัติตามมาตรา ๑๑/๑ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน ๑ ปี หรือปรับไม่เกิน ๒๐๐,๐๐๐บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

            (แก้ไขเพิ่มเติมพรบ.คุ้มครองฯ ๔๑ มาตรา ๑๔๔/๑) มีการปรับบทลงโทษทั้งโทษจำคุกและโทษปรับมากขึ้น จาก “มีเฉพาะโทษปรับไม่เกิน๑๐๐,๐๐๐ บาท” แก้ไขเป็น “ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน ๑ ปี หรือปรับไม่เกิน ๒๐๐,๐๐๐ บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”

            -นายจ้างผู้ใดไม่ปฏิบัติตามมาตรา ๑๕ มาตรา ๒๗ มาตรา ๒๘ มาตรา ๒๙ มาตรา ๓๐ วรรคหนึ่ง มาตรา ๔๕ มาตรา ๕๓ มาตรา ๕๔ มาตรา ๕๖ มาตรา ๕๗ มาตรา ๕๘ มาตรา ๕๙ มาตรา ๖๕ มาตรา ๖๖ มาตรา ๗๓ มาตรา ๗๔ มาตรา ๗๕ วรรคหนึ่ง มาตรา ๗๗ มาตรา ๙๙ มาตรา ๑๐๘ มาตรา ๑๑๑ มาตรา ๑๑๒ มาตรา ๑๑๓ มาตรา ๑๑๔ มาตรา ๑๑๕ มาตรา ๑๑๗ หรือไม่บอกกล่าวล่วงหน้า ตามมาตรา ๑๒๐ มาตรา ๑๒๑ วรรคหนึ่ง หรือมาตรา ๑๓๙ (๒) หรือ (๓) ต้องระวางโทษปรับไม่เกินสองหมื่นบาท

                  และแก้ไขเพิ่มเติมบทกำหนดโทษนายจ้างที่ไม่ปฏิบัติตามมาตรา ๗๕ วรรคหนึ่ง ขึ้นใหม่ในมาตรา ๑๔๖/๑ เพื่อให้เหมาะสมและมีความสอดคล้องกับการแก้ไขเพิ่มเติมและเหมาะสมกับสภาวะในปัจจุบัน